သကုနဂ္ဃိဇာတ်
(ဗောဓိသတ်ဒှ်ဂစေံ)
ဇာတ်မရနုက်ကဵု(၁၆၈)
နွံပ္ဍဲကာလမွဲတ္ၚဲ ကျာ်တြဲပဒတဴ ပ္ဍဲဘာဇေတဝန်၊ ပဟိုတ်ကဵုသကုဏောဝါဒသုတ်ဂှ်တုဲ သကုနဂ္ဃိဇာတ် ကျာ်တြဲတွံ၊၊ သုတ်ဝွံဂှ် ပ္ဍဲမှာဝဂ္ဂသံယုတ္တနိကာဲတေံ ကျာ်တြဲတွံ၊၊
နွံပ္ဍဲကာလမွဲတ္ၚဲ ကျာ်တြဲကော်နၚ်ခမဳဂမၠိုၚ်တုဲ ရဴဝွံကျာ်တြဲသ္ဂးရ၊ “ယွံခမဳတံ၊ ပ္ဍဲသုစရိုတ် မပၟဝ်ကမ္မဌာန် မဒှ်ဂၚေၚ်ခမဳအရဳတံညးဂမၠိုၚ်ဂှ် မၞးတံလေဝ် ဂၚေၚ်စိုတ်အိုတ်ညိ၊၊ ယာံဂၚေင်စိုတ်ဗၠးတိတ်အာ မ္ၚး သန္ထာန်တုဲ မဒှ်အာအဝဵုညးရ၊၊ မၞးတံလဝ်ကဵုဒှ်ကၠာရ ဒဵုကဵုတိရစ္ဆာန်တံကီုလေဝ် ဂၚေၚ်တိတ်အာနူတွဵုဇ ကုတုဲ မဒးဒှ်အာသကေံတဲညးတုဲရ၊၊ သကေံတဲညး ၜိုန်ဒးဒှ်ကီုရ၊ နပညာဥပ္ပါယ်ဇကုဂှ် ဂွံဗၠးနူသကေံတဲ ညးပၠန်ရ” ရဴဝွံဂးတုဲ ကျာ်တြဲဇက်နၚ်ဇာတ်အတိက်တေံရ၊၊
ပ္ဍဲကာလအတိက်တေံ ဍုၚ်ဗာရာဏသဳ သၟိၚ်ဗြဟ္မဒတ္တပကၚ်ရၚ်၊၊ ကာလဂှ် ဗောဓိသတ်ပိုဲ ဒှ်ဂစေံလာပ ကာ ဂစေံစစိပ် ပဒတဴပ္ဍဲဌာန်တိဗၞၚ်ဖအက်ဂှ် လၟိုန်ရ၊၊ နွံပ္ဍဲကာလမွဲတ္ၚဲ “ပ္ဍဲဌာန်သ္အာၚ် အဲအာဂေၚၚ်ဂၠာဲစ ညိ” ဂးတုဲ ဂစေံစစိပ်ဂှ် ဂၚေၚ်အာဂၠာဲစ ပ္ဍဲစ္ၜုဲမုဟ်ဂြိုပ်မွဲရ၊၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဂစေံအသီမွဲ ဗိုတ်သကေံဂွံ ကၠေံ ဂစေံစစိပ်ရ၊၊ ကာလဂှ် ဂစေံစစိပ်ယာံတဴ ပ္ဍဲသကေံဇိုၚ်အသီတုဲ အသီဂှ်သၟာန်တိုန်ရ၊၊ “ဟာဲစစိပ်၊ မူဒှ်ဗှ်ေမယာံရော” အသီဂး၊၊ “ဟိုတ်အဲဂၚေၚ် ဒှ်အာဂေၚၚ်ညးတုဲ ညးဂွံဇၞးအဲရောၚ်၊၊ ဗတ်ရဒှ်ပ္ဍဲတွဵုအဲ တုဲ မူဂှ်ညးမွဲ မာန်အဲနွံရော” စစိပ်ဂး၊၊ အသီမိၚ်တုဲ “ဟာဲစစိပ်၊ ဗှ်ေဟီုကွေံဟာ” အသီဂး၊၊ “အဲ ဍိက်ဟီုကွေံရအဴ” စစိပ်ဂး၊၊ “ဒှ်ရသာ်ဂှ် အဲဗလးထောံဗှ်ေကၠာရ” ဂးတုဲ အသီဗလးကၠေံစစိပ်ရ၊၊
စစိပ်စိုပ်တိဗၞၚ်ဖအက်ဂှ်တုဲ ကော်ကြီုကဵုအသီရ၊၊ “ဟာဲအသီ၊ လၟုဟ်ဝွံ အဲစိုပ်တွဵုအဲတုဲရ၊၊ မူအဲဖေက်စ ဗှ်ေရော၊၊ ညံၚ်ဗှ်ေကၠုၚ်ရ” စစိပ်ဂး၊၊ အသီမိၚ်တုဲ သီုဒေါသပဝ်သောဝ်စှ်ေ ဗိုတ်စစိပ်ဂှ်ရ၊၊ စစိပ်လုပ် အာ ပ္ဍဲတိဗၞၚ်ဖအက်ဂှ်တုဲ အသီပဝ်သောဝ်တိုန်အာပၠန်ရ၊၊ စစိပ်တိတ်ကော်ကြီုကဵုအသီပၠန်ရ၊၊ “ဟာဲအ သီ၊ ညံၚ်ဗှ်ေစှ်ေမွဲဝါပၠန်ရ” စစိပ်ဂး၊၊ အသီမိၚ် သီုဒေါသပဝ်သောဝ်စှ်ေ စစိပ်လိုက်စှ်ေအာ ပ္ဍဲတိဗၞၚ်ဖ အက်ဂှ်တုဲ ‘ဒၚ်’ အသီဒွံဒးတိဗၞၚ်ဖအက်ဂှ်ရ၊၊ ကေတ်စစိပ်ဟွံဂွံတုဲ အသီပဝ်သောဝ်တိုန်အာပၠန်ရ၊၊ စ စိပ်တိတ်ကၠုၚ်နူတိဗၞၚ်ဖအက်တုဲ ကော်ကြီုကဵုအသီပၠန်ရ၊၊ “ဟာဲအသီ၊ ဗှ်ေဒှ်တြုံ စှ်ေမွဲဝါရ” စစိပ်ဂး၊၊ အသီထေဲသီုဒေါသ ပဝ်သောဝ်စှ်ေ စစိပ်လိုက်စှ်ေအာ ပ္ဍဲတိဗၞၚ်ဖအက်ဂှ်ပၠန်ရ၊၊ ‘ဒၚ်’ အသီစှ်ေဒွံဒးတိ ဗၞၚ်ဖအက်ဂှ် ပိဝါတုဲ ဖျုန်ဂြိုဟ်ဖာဲအာ အသီဒးပကာဂစိုတ်ရ၊၊
ဇာတ်အတိက်သာ်ဝွံဂှ် ကျာ်တြဲထ္ၜးကဵုတုဲ “ယွံခမဳတံ၊ ၜိုန်ဒှ်တိရစ္ဆာန်တံဂှ်ကီုလေဝ် ဟိုတ်ဂၚေၚ်အာ ဒှ် တွဵုညးတုဲ မဒှ်အာသ္ကေံတဲသတြုတုဲရ၊၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ မၞးတံကီုလေဝ် ပ္ဍဲဌာန်မဒှ်အရာဂၚေၚ်ညးဂှ် ပ္ဍဲ ဌာန်မဟွံကြိုက်ကဵုဂၚေၚ်ဂှ် မၞးတံလ္ပဂၚေၚ်ညိ၊၊ ပ္ဍဲဌာန်အဝဵုအသဳညးဂှ် မၞးဂၚေၚ်အာစိုပ်တုဲ မဒှ်စမိန်ပြ မာန်ညးရ၊၊ စမိန်ပြမာန်မာဂှ် ဒးဒှ်ပ္ဍဲဂၚေၚ်အရဳဂှ်ရ၊၊ ယွံခမဳတံ၊ ယြဴခမဳမွဲ ပ္ဍဲကာမဂုန်မသုန်ပြကာဂှ် ဍေံ မဟွံသေၚ်ကဵုဂၚေၚ်ခမဳ ဍေံမဒှ်အရာညးရောၚ်၊၊ ဍေံမဒှ်အရီုမသုန်ရောၚ်၊၊ ညးမ္ဂး ကာမဂုန်မသုန်ပြကာ ဂှ်ရော၊၊ ရုပ္ပါရီု၊ သဒ္ဒါရီု၊ ဂန္ဓာရီု၊ ရသာရီု၊ ဖောဌဗ္ဗာရီု၊ ဣဝွံ အာရီုမသုန်မဒှ်ရ၊၊ ဍေံဟွံဒှ်ဒ္ဂေတ်ခမဳ ဍေံမဒှ်အရီုဂၚေင်ညးရောၚ်” ကျာ်တြဲဂးတုဲ ဒှ်ကျာ်ဂွံဂြၚ်ပညာသဗ္ဗညုတညာန်တုဲ ဂလာန်ပထမမြဴဝွံသ္ဂး ရ၊၊
“ယွံခမဳတံ၊ ဂစေံအသီ ဍေံသၟိက်ရပ်စဂစေံစစိပ်ဂှ် သီုအစောံဒြဟတ် ဍေံဖတုံဖျေံဇကုဍေံတုဲ ပ္ဍဲဌာန်ဂ ၚေၚ်စစိပ်ဂှ် ဗွဲမပြဟ်လောန် ဍေံမကၠုၚ်စိုပ်ရ၊၊ ဟိုတ်နူမကၠုၚ်စိုပ် ဌာန်ဂၚေၚ်ညးဂှ်ရ ဌာန်မရဏဂှ် အ သီမဒးအာစိုပ်ရ ဟွံသေၚ်ဟာ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ခမဳဝွံဂှ် အရီုမသုန်ပြကာ မဒှ်ဌာန်စမိန်ပြမာန်ညးရောၚ်၊၊ ဟွံသေၚ်ကဵုဌာန်ဂၚေၚ်ခမဳဂှ် ဟွံဂပ်ဂဝ်ဂၚေၚ်ဟေၚ်” ကျာ်သ္ဂးရောၚ်၊၊ အသီဂှ်ချိုတ်အာတုဲ စစိပ်တိတ် ကၠုၚ်နူတိဗၞၚ်ဖအက်တုဲ တိုန်ဒၟံၚ်လတူသြိုဟ်အသီဂှ်တုဲ အကြီုမွဲဂှ် သၟိက်ကြီုတုဲ ဂလာန်ဒုတိယဂှ် သ္ဂး ပၠန်ရ၊၊
“ယွံမၞးတံ၊ နနဲဥပ္ပါယ်အဲ မဂွံဗၠးနူသ္ကေံတဲသတြုဂှ် ကသပ်အဲဍိုက်ပေၚ်တဴတုဲရ၊၊ ပ္ဍဲဌာန်တၞဟ်ဇကုအဲမဂ ၚေင်ဂှ် အဲဂွံလှိၚ်တဴစိုတ်ရ၊၊ အတိုၚ်ဒတုဲမြမောဝ်ဇကုဂှ် ကၠုၚ်စိုပ်အဲဒးရးတုဲရ၊၊ ဒဒှ်အဲမသ္ဍးအာနူသတြုဂှ် ဒှ်တုဲ အဲဂွံအိုဟ်တၟိုဟ်ဗွဲမလောန်ရအဴ၊၊” နတဝှ်ဓဝ်သကုနဂ္ဃိဇာတ်မြဴဝွံဂှ် ဇက်နၚ်တုဲ ပပြာကတ်ကဵုသစ္စ ပန်တုဲ ကျာ်တြဲသၟဟ်ကၠေံဇာတ်ရ၊၊ ပ္ဍဲလအိတ်သစ္စပန်ဂှ် ခမဳဗွဲမဂၠိုၚ် ဂွံဒှ်သောတာပန်အိုတ်ရ၊၊ ဂစေံအ သီဂှ် ကၠုၚ်ဒှ်ဒေဝဒတ်ရ၊၊ ဂစေံစစိပ်ဂှ် ကၠုၚ်ဒှ်အဲကျာ်ရ၊၊
အဓိပ္ပါယ်ဝေါဟာတင်ဏှ် နာဲသက်လောန် ကလးလဝ်နဘာသာဗၟာ
၁။ ဂၚေင်—- (ကြိ) လှည့်လည်သွားလာသည်။ ကျက်စားသည်။ ကျင်လည်သည်။ (န) လှည့်လည်သွားလာခြင်း။ ကျက်စားခြင်း။ ကျက်စားရာ။ စားကျက်။/ “ဟိုတ်အဲ(ဂၚေင်)ဒှ်အာဂ(ဂၚေင်)ညးတုဲ ညးဂွံဇၞးအဲရောင်။” = “သူတစ်ပါး၏စားကျက်
